LinkedIn, Kariyer.Net, Monster.com veya Indeed... Herhangi bir kariyer platformundan, Career Adroit sayesinde mükemmelleştirdiğiniz özgeçmişiniz ile başvurunuzu yaptınız. Sonunda arandınız ve işe alım süreçlerine dahil edildiniz. Peki bu yolda neler beklemelisiniz? Hangi görüşmeler, değerlendirmeler ve aşamalardan geçeceksiniz? Bunları sizin için derledik. Böylece görüşmelere hazırlıklı gidebilir ve hayalinizdeki işe bir adım daha yaklaşabilirsiniz. Unutmayın ki aşağıda bahsettiğimiz görüşme aşamalarının hepsi kullanılmayabilir, farklı kombinasyonlar denenebilir.
Telefon Görüşmelerinde Sadece Tanışmayız
İşe alımcılar genellikle gelen başvuruları değerlendirirken kriterlere uyan bir kısa liste oluştururlar. Teknik uzmanlık gerektiren rollerde bu özgeçmişler ilgili kişilere gönderilirken bazen doğrudan yöneticilere de gönderilebilir. Bu kişilerden de geçen özgeçmişler daha kısa bir liste olarak işe alımcının önüne tekrar gelir ve artık iletişime geçme zamanıdır.
Telefonla arandığınız zaman işe alımcılar elbette sizleri tanımak ve pozisyonu detaylı anlatmak isterler. Eğer yeni mezun işe alım programlarından biri için işe alım yapılmıyorsa bu telefon konuşması biraz daha uzun sürebilir ve ilk görüşme niteliğinde olabilir. Burada sorulan sorulardan bazıları eleyici nitelikler taşıyabilir.
Dijital Sınavlar
Bazen ikinci aşamada bazense ilk aşamada dijital sınavlar ile karşılaşırsınız. Özellikle büyük şirketlerin tercih ettiği yöntemlerden biridir bu. Bu sınavlar/testler de kendi içinde fonksiyonlarına göre çeşitlenir. Çoğu zaman bu testlerden sadece biri değil birden fazlası gönderilir. Belirli bir yabancı dilin kullanılacağı pozisyonlar için yabancı dil testlerine genel yetenek testleri eşlik edebilir. Bazen ise bunlara ek olarak bazen de ikame olarak kişilik envanteri denilen, sizin iş yapış tarzınızı anlamaya yarayacak bazı testler de gönderilebilir. Bunlar işe alım süreçlerinde en çok karşınıza çıkacak olanlardır.
Eğer teknik bir pozisyon için işe alım yapılıyorsa (yazılım ile ilgili olabilir), bu sınavlara ek olarak veya ikame olarak teknik olarak çoktan seçmeli veya bir IDE ile kodlamanın da yapılacağı bir sınav linki alabilirsiniz. Böyle bir platform kullanmayan şirketler sizlere vaka çalışması da gönderebilirler. Burada son geçerlilik tarihini kaçırmamaya özen göstermek çok önemlidir.
Video Mülakatlar
Bir önceki bölümde bahsettiğimiz dijital süreçlere ek olarak bazı şirketler mülakat yoğunluklarını azaltmak için video mülakat yöntemini benimseyebilirler. Görüşmede soracakları soruları bir platform üzerinden size gösterirler; düşünmek için ve konuşmak için ayrı sürelere sahip olduğunuz bu platformda yanıtınızı verirsiniz. Sorulan sorular Türkçe ve hangi yabancı dil kullanılacaksa o dilde karışık olarak gelebileceği gibi tek bir dilde de gelebilir. Sorular ise genellikle güçlü ve zayıf yanlarınızı, neden bu şirkette ve bu pozisyonda çalışmak istediğinizi ve sizin hakkınızdaki temel bilgileri verebileceğiniz şekilde gelecektir.
İlk Yüz Yüze Görüşme
Bazen önce yukarıda bahsettiklerimiz sonra bu görüşme olacak şekilde bazense doğrudan bu görüşme ile başlayabileceğiniz işe alım süreçleri olabilir. Şirketlerin politikaları ve pozisyonun doğasına göre bunlar değişir. Eğer teknik bir pozisyon için görüşme yapmıyorsanız bu görüşme sahiden de sizi tanımaya yönelik ve şirketin kendisini size tanıtacağı bir görüşme olacaktır. Burada daha önce duymuş olabileceğiniz, "yetkinlik bazlı" veya "davranış bazlı" yöntemlerini kullanan sorular sorulabilir. Özellikle yetkinlik bazlı sorularda sizden istenen şey farazi bir durum yaratılarak bu durum veya olayda ne yapacağınızı veya yapmayacağınızı öğrenmektir. Bunların doğru veya yanlış cevapları için evrensel bir değerden bahsetmek genelde mümkün olmaz. Şirketlerin kendi kültürlerine ve taleplerine has olarak bekledikleri yanıtlar olacaktır.
Eğer teknik bir pozisyon için görüşme yapıyorsanız yapacağınız ilk yüz yüze görüşme insan kaynakları görüşmesi veya teknik bir görüşme olabilir. Teknik görüşmede adı üzerinde, bu işte kullanılması ve bilinmesi gereken teknik detaylar sorulacaktır. Bu tür mülakatlara genelde takımda güvenilen, işleri yöneten kişiler girdiğinden teknik mülakatların doğasında biraz da olsa sosyal becerilerinizi de ölçen bir taraf mutlaka olacaktır zira işe başlamanız durumunda muhtemelen o kişinin ekibinde çalışacaksınız. Eğer yapacağınız ilk görüşme insan kaynakları görüşmesi olacaksa, yine teknik bir bağlamdan fazla uzaklaşmamak üzere daha çok sosyal becerilerinizin ölçüleceği, takım çalışmasına olan yatkınlığınızın sorgulanacağı ve "turnover" (işten ayrılma bağlamındaki devir anlamında bir terimdir) oranını düşürmek adına geleceğe dair planlarınızın bu pozisyon ile uygunluğunu ölçmek adına sorular sorulacağı bir görüşme olacaktır. Yukarıda bahsettiğimiz metotlar bu görüşmede mutlaka kullanılacaktır.
Raporlar veya Sunumlar
Özellikle çoklu yapılan işe alımlar genelde daha komplike bir yapıya sahiptir. Örneğin yukarıda bahsettiğimiz dijital sınavlar ile başlar, eğitim verilen bir gün olur ve grupla vaka çalışması yaptırılarak sonrasında rapor hazırlanması istenebilir. Bazen vaka çalışmasının adayın kendi hazırlanması istenerek çevrimiçi (online) veya yüz yüze olarak sunması da talep edilebilir. Bankalar, denetim gibi bazı finans kuruluşları, işe alım danışmanlık hizmeti veren firmalar, çoklu alım yapan büyük küresel şirketler bu adımları kullanabilirler. Bazen ise sadece pozisyon özelinde şart koşulan bir adım olabilir. Hangi aşama için olursa olsun, bu tür çalışmaların azami özen ile yapılması her daim işe alım yapan birimlerin hoşuna gider. Burada bilgi ve becerinin yanında -ki bazen bilgi denklem dışında bile kalabilir- adayın temsil yeteneği, iletişim becerileri ve işe dair azmi önemli değerlendirme noktaları olur.
Yönetici Görüşmeleri
Kaç mülakat yaparsanız yapın, bazen yöneticilerin de sizi görmek istediği şirketlere denk gelebilirsiniz. Yöneticinin burada yaptığı bu görüşmenin sembolik olduğuna dair inanç her zaman doğru olmayabilir. Yöneticilerin de kendi ekiplerinde çalışacaklar için belirlediği bazı kriterler vardır ve bunlara uymayan adaylar ile birlikte çalışmak istemezler. Nihayetinde iş öncelikle onlara verilir ve sonra size aktarılır ve delege ettiği veya paylaştırdığı sorumlulukları en iyi şekilde yerine getirdiğinden emin olmak ister. Bu yöntemin verimliliği tartışılsa da nihayetinde bu sıkça kullanılan bir yöntemdir. Öyle ki bazı şirketler işe alım süreçlerini dijitalleştirirken yönetici görüşmelerini süreçlerin temel birimlerinden biri haline getirmiş ve işe alım süreçlerinin devam etmesi için bunu şart koşmuştur. Bu politikalar yerel ve daha küçük çaplı şirketler için değiştirilmesi kolay olsa da küresel çapta hizmet veren firmalar için çok daha zordur ve es geçilemeyecek öneme sahiptir, ihlali olması durumunda yöneticilere yaptırımlar uygulanabilir.
Bu görüşmelerde konuşulan konular ise daha az yapılandırılmış olduklarından çeşitlenebilir. Yine küresel çapta hizmet veren firmalarda yapılandırılmış olma eğilimi artsa da yöneticinin de sizi tanıması, hayal gücü ve ufkunuzu ölçmesi, kendi çalışanlarının dahi farkında olmadığı bazı kriterleri değerlendirmesi adına yapılan bir görüşmedir.
Ekiple Tanışma
Bazı şirketler işe alım süreçlerinde karar aşamasının sorumluluğunu dağıtarak ekiptekilere de söz hakkı tanırlar. Birlikte çalışacakları kişiyi tanımaları adına onlara da süreçte yer verirler. Bu görüşmeler genelde yapılandırılmamış veya çok az yapılandırılmışlardır. Gelen sorular elbette öncelikle genel olarak adayı tanımaya yöneliktir. Sonrasında ise pozisyonun kendine has sorumlulukları üzerine gelen sorular olacaktır. Adayın çalışma yöntemi, kullanılan araçlar varsa bunlar üzerindeki hakimiyetinin belirlenmesi, takım çalışmasına olan yatkınlığını ölçmek adına sorular burada sorulur.
Hayalinizdeki işin alım süreçleri genel itibariyle bunlardan ibaret olacaktır. Yukarıda da bahsettiğimiz gibi, bu aşamaların hepsi aynı anda kullanılmayacağı gibi farklı kombinasyonlar da kullanılabilir. Bazı işe alım süreçleri bir günde tamamlanacağı gibi bazıları altı ay sonunda ancak nihayete erebilir. Burada en önemli kısım, hangi aşamalardan geçerseniz geçin, mutlaka her birini önemsemek ve hazırlanmaktır. Görüşmelere katılmadan önce hazırlandığınıza ve hatta şirket ve pozisyon hakkında bildiklerinizin olduğuna dair vereceğiniz her işaret sizi diğer adaylar arasında üst sıralara taşıyacaktır. Bununla ilgili merak edilenleri ise diğer yazılarımızda paylaşacağız.